تحولات لبنان و فلسطین

۱۲ مرداد ۱۴۰۱ - ۰۲:۵۶
کد خبر: 811815

عاشورا و کنشگری سیاسی

محمدجواد استادی پژوهشگر مطالعات فرهنگی

پویایی و جنبش جوامع انسانی در مسیر رسیدن به آرمان و اهداف غایی خویش درگرو مؤلفه‌های قدرت‌بخشی است که بتواند پاره‌های سنگین، پیچیده و چندبعدی نظام اجتماعی را به حرکت وادارد.

هر جامعه‌ای در پرگاره ایدئولوژی مرکزی خویش، نظام‌سازی کرده و ساختار و فرایندهای گوناگونی را برای تحقق برنامه‌های خویش طراحی می‌کند. آشکار است یکی از اجزای اساسی و بنیادین در این نظام‌واره، تک‌تک انسان‌هایی هستند که در جایگاه و نقش‌های گوناگون، وظیفه‌ای را در مدار طراحی‌شده بر عهده دارند. ازاین‌روی باید بدانیم بدون اتکا به سرمایه اجتماعی، حتی باوجود مبانی معرفتی و معنایی و طراحی نظری ساختارها نمی‌توان امر غایی را محقق ساخت.
بدون تردید یکی از برجسته‌ترین گام‌های پیاده‌سازی ساختار کارآمد در پویایی جامعه، تربیت و راهبری اعضای جامعه است. انسان‌ها هر یک بر بنیاد توانایی، جایگاه و دانش و ذائقه خویش، بخشی از نظام‌واره کلان اجتماعی هستند که در هماهنگی با اندریافت مرکزی جامعه و دیگر اعضا، زمینه حرکت روبه‌جلو را فراهم می‌آورند. آشکار است درصورتی‌که در دریافت این افراد از انگاره مرکزی جامعه خلل و ایرادی وجود داشته باشد، جز بی‌نظمی و اغتشاش حاصلی وجود نخواهد داشت. همچنین بایسته است تا افراد گوناگون یک جامعه با همه تنوع و رنگارنگی که در افکار و اندیشه دارند، بتوانند در پرتو یک گفتمان مشترک فعالیت نموده تا نتیجه مشترک حاصل شود. گفتمان مرکزی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان نظام‌واره حاکم بر جامعه ایرانی، کوشش می‌کند اسلام را به‌عنوان بنیاد نظام‌سیاسی ساختاربخش جمهوری اسلامی ایران قرار دهد. درواقع می‌توان گفت درحالی‌که نگره‌های سیاسی، محور اساسی هر حکومتی است، در رویکرد و گفتمان ما، اسلام بنیاد شکل‌گیری اندیشه سیاسی خواهد بود. 
ازاین‌روی همه اعضای جامعه اسلامی در اندیشه و کردار خویش با اتکا و باور به اسلام سیاسی فعالیت می‌کنند تا از این طریق زیست معاصر و اقتضائات آن را – حتی در جهان مدرن – معنابخش و ممکن سازند. آشکار است از تراز نظر که عبور کنیم، تقویت این گفتمان و اقناع و نفوذ آن در جامعه نیازمند محرک‌های الهام‌بخشی است که افراد را از شخصیت‌هایی منفعل به کنشگرانی معتقد به اسلام سیاسی بدل سازد. کنشگرانی که در جریان مبارزه‌ای مداوم با موانع حاکمیت حق و عدالت، همواره انگیزه بایسته برای پویایی را داشته باشند. نهضت امام حسین (ع) با همه جزئیات و ظرافت‌های فراوان و پرمعنی‌ای که دارد، محرک و مقوم گفتمان اسلامی سیاسی در میان گروه‌های گوناگون مردم است. درواقع قیام امام حسین (ع)، یک کلان‌الگوی مهم برای بازتعریف امکان حرکت جامعه در مسیر آرمانی خویش است. مقاومت، عدالت‌جویی، ذلت‌گریزی و ازخودگذشتگی، اصولی اساسی برای چارچوب‌مند کردن کنش اعضای جامعه اسلامی است. این کنش با معرفی و تکثیر فرهنگ عاشورایی در قالب‌های گوناگون و برای همه مردم ممکن خواهد شد.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.